The Land of Plenty

już od dawna myślało mi się o możliwościach, ewentualnościach, potencjalnościach... piękne to słowa. niosą ze sobą tyle niewiadomego i tyle możliwego. są nieograniczone, nieskrępowane...

to wręcz barbarzyństwo myśleć w dzisiejszym świecie o potencjalnościach.

Jostein Gaarder w "Przepowiedni Jokera" zamieszcza refleksję o nich. pojawia się ona w trakcie rozmyślań na temat niezrealizowanego. praktycznie chodzi o życia ludzkie, o bieg historii, nie tylko tej, rozgrywającej się na trybunie światowej, ale również tej jednostkowej - historii pojedynczego życia. jeden z bohaterów wyraża osąd, iż to niesprawiedliwe, że w toku wydarzeń zmarnowało się tyle owego "mogłoby być", "mogłoby zaistnieć". weźmy na przykład taką parę osób, poznających się tuż przed wybuchem wojny. no i właśnie. mieli być razem, mało tego - z tego związku miały porodzić się dzieci, a tu krach, konieczność wyższa i nie ma związku, a co dopiero dzieci. kontekst to tragiczny, ale wystarczy spojrzeć na jego bardziej lapidarne wydanie w wersji Francisa Forda Coppoli: "Peggy Sue wyszła za mąż", czy rodzimy obraz Machulskiego "Ile waży koń trojański?". tak, możliwości to fascynujące zjawisko. a fizyka jeszcze je podkręca, aż myśli parują...

jednak nie o "co by było, gdyby...", albo "jak pięknie by było, gdyby..." czy błogosławione "jak dobrze, że się nie stało..." mi chodzi. wracając do Gaardera. daje on dosyć brutalną odpowiedź na pytanie "i co z tymi, którzy mogliby być?" (a w rozwinięciu: "co z tym, co mogłoby się zdarzyć" itp.). brzmi ona mianowicie, że nic z nimi, bo ich po prostu nie ma i nie było. zapewne fragment ten rości sobie bardziej ambitne implikacje filozoficzne. trzeba mi jednak wybaczyć - jest on zaledwie nastoletnim wspomnieniem i nie pokwapiłam się o sięgnięcie do tekstu raz jeszcze. podtrzymuję jednak moje młodzieńcze oburzenie.

prawda to bowiem, że świat, życie, wyobraźnia nasza daje owe potencjalności. realizuje jedną na dwieście, a resztę nihilistycznie niweczy. albo gra w kotkę i myszka. niby ci wolno, ale tak naprawdę guzik z tego. niby wolny, demokratyczny kraj, ale "ja pani nie znam, a skoro nie znam, to nie potrzebuję". niby każdy może tyle samo, ale nie każdy robi i mam wrażenie, że nie jest to tylko i wyłącznie kwestią chęci. chyba dlatego tak ogłupić dał się Wokulski - wydarzenia dziejowe obiecywały mu Łęcką, jej świat jednak kiwał tylko z uśmiechem palcem i odwracał się plecami. jakby osiągnął wszystko co posiadał tak tylko "na niby"

myślę jednak sobie, że owo "na niby" przynależy obu stronom. i chcę z niego skorzystać. tak po barbarzyńsku.